در این نوشته ابتدا سعی کرده ایم دلایل ناکامی یادگیری زبان را بررسی کرده و سپس دلیل اصلی و راز موفقیت نرم افزار ELA در یادگیری انگلیسی را توضیح دهیم.
دلایل اصلی ناكامی در یادگیری زبان
بشر در هیچ دورهای این چنین با حجم انبوهی از دادهها و اطلاعات مواجه نبوده است. سرگردانی انسان امروز، انتخابی مناسب از بین هزاران امكانی است كه عمر كوتاهاش را بر نمیتابد. و این سرگردانی، در انتخاب روشی مناسب برای یادگیری یك زبان بین المللی با گستره تولید جهانی، صد چندان شده است.
كتابها، فیلمهای صوتی- تصویری، كلاسهای آموزشی رسمی و غیر رسمی، نرمافزار ها و پهنه گسترده اینترنت در كارند تا امر فراگیری یك زبان خارجی تحقق یابد. آیا اشكال در بهره هوشی ما دانشآموزان و دانشجویان ایرانی است كه با گذراندن بیش از ده سال از دوران راهنمایی تا دانشگاه هنوز نتوانستهایم در حد قابل قبولی زبان بیاموزیم؟ بدون شك اشكال در بهره هوشی و تواناییهای ما نیست بلكه مشكل در روشها و تكنولوژیهایی است كه ما با استفاده از آنها زمان بزرگی از زندگی خویش را از دست دادهایم. عمدهترین دلایل ناكامی در فراگیری زبان در كشور ما به قرار زیر است:
ترس
ما همیشه زبان را درس مشكلی تصور میكردیم كه باید آن را امتحان دهیم و بدین دلیل هرگز فرصت استفاه از آن را بصورتی نیافتیم كه از آن لذت ببریم.
تكیه بر محیط مبتنی بر متن
دنیای واقعی زبان، یك دنیای صوتی است. در حـالی كه سیستم آموزشی ما، دنیایی مبتنی بر متن بوده است و این باعث میشد كه مشكل تلفظ نیز بر مشكلات بیشمار ما افزوده شود. بدلیل عدم زیستن در یك محیط واقعی صوتی با آن احساس بیگانگی میكنیم. نتیجه این سیستم آموزشی در آرمانیترین شرایط تربیت مترجم بود، نه كسی كه بتواند با زبان ارتباط برقرار كند.
تكیه بر گرامر
كاش ما زبان را با روش كودكان یاد میگرفتیم كه كمترین اهمیتی برای دستورات پیچیده زبان نمیدهند. راستی، خودمان چقدر با گرامر زبان مادری خود آشنا هستیم دستوات گرامری در تمامی زبانها یك موضوع كاملا تخصصی و انتزاعی از زبان است و اگر نه این است پس این همه رشتههای دانشگاهی سطح بالا در رابطه با دستور زبان چه معنی میدهند؟ حرف زدن با رعایت دستورات گرامری زبانی پر از استثناء مانند انگلیسی، تقریبا غیر ممكن است.
تاكید بر یادگیری لغات
آموزش ما، حفظ كردن فرهنگهای لغت بود، هر معلمی برای خود دیكشنری كوچكی میساخت كه ما مجبور به حفظ آن بودیم. و متاسفانه هنوز هم كار به همین منوال است. در یك فرهنگ انگلیسی نگـاهی به لغت GET یا TAKE بیندازید. دو صفحه معنی مختلف و گاه متضاد برای یك لغت سردرگمی آدمی را در آموزش صد چندان میكند. فرق عمده زبان انگلیسی با زبان فارسی در این است كه لغات در زبان انگلیسی عمدتا وقتی معنای واقعی دارند كه در كنار سایر لغات قرار میگیرند. مثلا لغت Take معنی واضحی ندارد در حالی كه معنی عبارت Take off كاملا مشخص است.
اهمیت دادن به امر خواندن
در هر زبانی چهار عنصر عمده خواندن، نوشتن، صحبت كردن و گوش دادن وجود دارد. آنچه در سیستم آموزش رسمی ما بیش از همه به آن پرداخته شده است امر خواندن میباشد. در برخی از كلاسهای غیر رسمی نیز صحبت از همزمانی این چهار عنصر رفته است. اما وقتی ما در محیط واقعی زبان قرار میگیریم در مییابیم كه اگر هدف فراگیری زبان باشد عنصر خواندن و نوشتن اهمیت درجه چندم دارند به این دلیل ساده كه در تمامی زبانها افراد بی سواد آن جامعه نیز قادر با تكلم زبان مادری خود هستند.
به طور كلی در فرآیند آموزش دو روش زیر متصور است
۱) روش طبیعی
در این روش فرد تا چهار، پنج سالگی توانایی قابل قبولی را در یادگیری زبان محیطی كه در آن متولد شده و رشد كرده است بدست می آورد. در این روش هیچ سیستم كلاسیكی بر فرد تحمیل نشده و او فقط در تعامل با محیط اطراف خود این توانایی را بدست آورده و تا آخر عمر خودش از آن سود میجوید.
۲) روش مصنوعی (مجازی)
تمام روشها، منابع اطلاعاتی، كلاسهای رسمی و غیر رسمی در این گروه جا گرفته و هر كدام تلاش میكنند كه با ابتكار و ارائه راهحلهای خود، تواناییهای لازم را در مخاطبانشان ایجاد نمایند.
راه حل و راز موفقیت نرم افزار دستیار آموزش انگلیسی
آیا می توان پلی بین دو روش آموزشی یجاد کرد و سیستمی طراحی نمود که ضمن اینكه حاوی عناصر روش طبیعی باشد از موانع ذکر شده در روش مصنوعی نیز بگذرد؟ تلاش ELA در طول سالیان گذشته در پی ریزی چنین سیستمی بوده است. ELA بجای مراجعه به روشهای آموزشی موجود سعی نموده است سیستم جدیدی بنا نمید و بری پیه ریزی قطعه قطعه روش آموزشی خود، نگاه خود را به محیط واقعی آموزش زبان دوخته است. به عبارت دیگر ELA سعی نموده است به وسع خود، محیط واقعی آموزش زبان را دریك نرم فزار كامپیوتری شبیه سازی نماید و به اکثر سوالاتی که ممکن است پرسیده شود، منبع جواب خود را محیط واقعی معرفی می کند. چرا که جای هیچ تردیدی نیست که روش طبیعی موفق تر عمل کرده است. ELA در بررسی های خود به ین نتیجه رسیده است که برای یادگیری زبان فقط و فقط بایستی جملات و یا حداکثر عبارات کامل را فرا گرفت و از صرف زمان بری یادگیری لغات و نیز آنالیز دستورات گرامری اهتراز نمود. بنابرین در یک تعریف کلی ELA به مخاطبان خود در امر آموزش زبان، فقط و فقط یادگیری یک نکته را پیشنهاد می کند. و آن تنها جمله است و سعی نموده است با ساختن یک محیط نرم افزاری شبیه محیط واقعی آموزش زبان، و با استفاده از توانائی های گسترده کامپیوتری یادگیری جملات را سرعت بخشد. بطور کلی پروسه یادگیری عناصر مختلف زبان، (لغت، گرامر و غیره) برای کسب توانائی در ساختن جمله است. نقطه مشرک در هدف تمامی روشهای آموزشی طبیعی – مصنوعی نیز چیزی جز رسیدن به جمله نیست. ELA با پرشی منطقی نقطه شروع خود را بر نقطه پایان دیگر روشهای آموزشی بنا نهاده است. با توجه به آنچه رفت ELA بهترین روش آموزشی را فقط و فقط فراگیری جمله می داند و بس.